Van mond tot kont: wat je ontlasting je kan vertellen over je gezondheid

Foto: Flickr, Byggfabriken
Foto: Flickr, Byggfabriken

Jullie hebben nog een sappig verhaal tegoed. Alhoewel, sappig, dat ligt er aan of het goed is. Je ontlasting, wel te verstaan. De vorm, consistentie, maat, kleur en het ritme van je ontlasting zegt namelijk veel over de staat van je spijsvertering. En de staat van je darmen heeft weer alles te maken met je immuunsysteem, dat voor een groot deel (zo’n 80%) in je darmen huist. En in deze tijd van het jaar is een goedwerkend immuunsysteem helemaal geen overbodige luxe.

In mijn blog Ziek zijn begint in je darmen kan je lezen hoe belangrijk een gezonde darmflora is voor je immuunsysteem. Maar hoe weet je hoe het gesteld is met het bacterie-leven in je darmen? Door even een blik op je uitwerpselen te werpen kan je een hoop leren over de staat van je verteringssysteem en daarmee je gezondheid in het algemeen.

Plateau of plons

Gezien dit onderwerp moet ik meteen even een punt inbrengen dat me al geruime tijd dwarszit; dat de plateau-wc’s beginnen uit te sterven. Alleen bij mijn ouders in huis waar de inrichting nog in originele 70s staat verkeert kan ik nog moeiteloos mijn productie bestuderen. Maar verder plonst wat je achterlaat overal meteen in het water. In Frankrijk zijn ze zelfs niet eens te koop! Om begrijpelijke redenen; op zo’n plateau ligt het veel meer te stinken dan direct in het water. Maar toch; het blijft jammer om niet te kunnen zien wat je geproduceerd hebt. Gelukkig zijn er ook nog aanwijzingen voor plons-wc’s: hoe het klinkt als het in het water valt, en of het een ‘drijver’ of een ‘zinker’ is (onderaan deze blog kan je lezen wat dat te zeggen heeft…). Genoeg aanknopingspunten dus!

Om het allemaal meteen maar visueel te maken zie je hieronder een classificatie van de soorten ontlasting die je kunt hebben:

Bristol_Stool_Chart(Bron: gapsdiet.com)

Type 1 is het langste in je darmen geweest en kost meestal veel moeite om er uit te krijgen. Type 7 valt in de categorie ‘racekak’ en dat kan wel eens misgaan zo makkelijk dat het gaat. Type 4 is de ‘holy grail’ onder de ontlasting, daar streven we naar! Je hebt duidelijke aandrang, maar niet onbedwingbaar, het glijdt er zonder te hoeven persen uit (het is zacht en in één vorm), het valt op een rustige manier in het water (geen bommetjes) en zinkt langzaam. En niet onbelangrijk: het levert na afloop een gevoel van opluchting op! (Bron Gaps diet).

Dagelijks ritueel

Persoonlijk ga ik elke ochtend voor dat gevoel van opluchting, na het ontbijt om precies te zijn, en als het niet komt is m’n dag echt een stuk minder geslaagd (ziehier de redenen dat ik op ochtendafspraken nog wel eens aan de late kant wil zijn 😉 ). ’s Ochtends je ontlasting er uit laten is ook onderdeel van het ideale plaatje. Al verschilt het ideale poepritme natuurlijk van persoon tot persoon. In reguliere gezondheidskringen wordt een ritme van 3 x per week ontlasting als normaal gezien als het maar regelmatig is. Maar uit meerdere hoeken komt toch de boodschap dat het beter is om minimaal één keer per dag ontlasting te lozen (Weston A. Price foundation, ayurveda, dr. Mercola, bron). Hoe langer ontlasting in je darmen blijft, hoe meer mogelijkheid er namelijk is voor de gifstoffen om in je bloedbaan te komen.

Ontlasting bestaat voor 75 % uit water. De rest is een combinatie van onverteerbare voedingsresten, stoffen die door het lichaam worden afgescheiden (bijvoorbeeld galvloeistof en enzymen, maar dus ook giftige stoffen die we binnen kunnen krijgen), vezels, dode lichaamscellen, dode bacteriën vanuit de darmflora, vet (o.a. cholesterol), zout, slijm, proteïne en ook levende bacteriën. Gewoonlijk kost het het lichaam ergens tussen de 18 tot 72 uur om voedsel om te zetten in ontlasting en uit het lichaam te werken (Bron: What you see in the toilet… Dr. Mercola). Bij diaree is het te snel gegaan waardoor het lichaam niet genoeg water heeft kunnen absorberen; bij verstopping is er juist te veel water geabsorbeerd.

Verstopping

Veel mensen hebben last van verstopping; zeker op momenten dat het normale ritme verstoord is (ik ben vast niet de enige die standaard een zak gedroogde pruimen in de vakantie-outfit stopt). Verstopping is een teken dat je darmflora niet optimaal functioneert. De goede darmbacteriën zoals bifidobacteriën spelen een belangrijke rol bij het vormen van goede ontlasting. De bacteriën produceren enzymen en andere actieve stoffen die de darmwand stimuleren om mucus te maken voor het vormen van de ontlasting. Ook geven ze de darmen het sein om de ontlasting naar buiten te werken als het klaar is (Bron: Gut and psychology syndrome, N. Campbell-McBride).

Trouwens, even tussendoor nu we het over die bacteriën hebben; als die goed hun werk doen hoort het ‘ontsnappen van gas’ daar gewoon bij. Voor mensen met een gezonde darmflora is het heel normaal om zo’n 14 keer per dag te winden (en geloof me: die zitten beter in de wijde wereld dan in het nauwe gat!). Gelukkig dat 99 % daarvan geurloos is… (Bron: What you see in the toilet… Dr. Mercola).

Oorzaken voor verstopping kunnen verder zijn:

- Te weinig vezels in je voeding ( te weinig groenten en fruit inclusief de vezels, dus niet alleen vruchtensapjes). Je hebt minimaal 35 gram vezels per dag nodig.

Te weinig voedingsenzymen in je menu: enzymen zitten in rauw voedsel, maar gaan ter ziele bij verhitting boven de 50 graden. Een ander argument dus om bij elke maaltijd iets rauws te eten (lees ook De rauwe waarheid over raw food).

- Onvoldoende lichaamsbeweging: lichaamsbeweging stimuleert de bloedcirculatie en de werking van je ingewanden, waardoor je darmen beter bewegen.

- Medicijnen zoals veel pijnstillers en antidepressiva, maar ook overmatig gebruik van laxeermiddelen; eerst geven ze verlichting maar als je ze langdurig gebruikt worden je darmen lui en kan het heel lang duren voordat die weer hun eigen ritme te pakken hebben. Dit geldt zelfs ook voor natuurlijke middelen als senna en cassia (Bron: Natural constipaton relief remedies, Dr. Mercola).

Voedselallergieën. Gluten kunnen zowel verstopping als diarree veroorzaken als je er gevoelig voor bent. De gluten kunnen je eten tot een onverteerbare bal maken. De onverteerde gluten triggeren het immuunsysteem om de wand van je dunne darm aan te vallen wat tot symptomen kan leiden als diarree, verstopping, misselijkheid en buikpijn. Zeker voor mensen met een prikkelbare darm worden gluten afgeraden. Als dit lang voortduurt kan de dunne darm zo beschadigd raken dat nutriënten niet meer goed opgenomen kunnen worden, met name calcium en ijzer (Bron: dr. Mercola).

- Lang op de wc zitten drukken met een boekje erbij is ook niet aan te raden. Er kan dan te veel druk op het anusgebied komen, wat juist tot aambeien kan leiden of ze verergeren. Er doen ook steeds meer geluiden de ronde dat het zitten op een wc-pot eigenlijk helemaal niet zo optimaal is voor het produceren van goede drollen. Een hurkende houding past veel beter bij de anatomie van onze darmen… (zie For best toilet health: squat or sit?, Dr. Mercola).

Natuurlijke hulpmiddelen tegen verstopping:

Aanpassingen in het dieet kunnen milde verstopping meestal verhelpen; eventueel aangevuld met probiotica. Als je heel ernstige darmklachten hebt, zou ik aanraden om je in het GAPS-dieet te verdiepen (lees ook mijn blog Een gezonde darmflora met het Gaps-dieet). Dat is speciaal gericht op het herstellen en opbouwen van een goede darmflora. Voor meer korte-termijn-oplossingen kan je de volgende dingen proberen:

- Psyllium vezels zijn supergoed voor je darmen, mede omdat het adaptogene vezels zijn. Dat wil zeggen dat ze je ontlasting zachter maken als je verstopt bent, en juist vaster als je te dunne poep hebt. De vezels kunnen ook helpen de dikke darm te reinigen en het vermindert de eetlust. Psyllium vezels (vlozaadvezels) kunnen wel 20 x hun eigen gewicht aan water opnemen; dus zorg wel dat je voldoende drinkt als je ze gebruikt.  Begin met 1 theelepel voor de maaltijd.

- gefermenteerde producten zijn heel goed voor het bacterie-leven in je darmen (lees ook Zuurkool bomvol goede bacteriën) en/of een goed probioticum

– een glas lauw water (eventueel met wat citroensap erin) op de nuchtere maag stimuleert de lever en de galblaas; de galvloeistof combineert met voedingsenzymen en enzymen uit de pancreas.

– Wat water met ongepasteuriseerde appelciderazijn erin voor elke maaltijd helpt maagzuur aan te maken, de eerste stap voor de vertering.

– Gemalen lijnzaad of lijnzaadolie en überhaupt genoeg gezonde vetten in je voeding

- Pruimen of pruimendrank

- Aloe vera en magnesium supplementen

(Bron: Natural News)

Problemsolving

Behalve dat niet-perfecte drollen er op duiden dat je darmflora wel wat verbetering kan gebruiken, kan je ontlasting ook op specifiekere problemen duiden:

Mijn poep zinkt niet: Drijvende poep is vaak een indicatie van een hoog vetgehalte in de poep. Dit kan er op wijzen dat je last hebt van slechte opname (malabsorption); waarbij je niet genoeg vet en nutriënten uit je voedsel op kan nemen. Het wordt geassocieerd met coeliakie en alvleesklierontsteking.

Mijn poep stinkt echt heel erg: dit kan een teken van een infectie zijn of van serieuzere darmaandoeningen zoals de ziekte van Crohn of coeliakie  (Bron: Everydayhealth, facts about poop).

Mijn poep bevat veel slijm: dit is vaak een teken van te veel suikerconsumptie, zuivelproducten en te veel witmeelproducten.

Mijn poep schuimt: dit duidt op een onevenwichtige darmflora door teveel suiker en alcohol

En dan nog even alle kleuren van de regenboog (Bron: De hormoonfactor):

Lichtbruin: dat kan duiden op te weinig galproductie of obstructie van de galwegen, want gal geeft de kleur aan je ontlasting. Je voedsel wordt dan niet goed verteerd.

Zwarte ontlasting: kan duiden op een bloeding hoger in het spijsverteringsstelsel (maag, slokdarm). Het kan ook komen door inname van ijzertabletten. Ook is bij obstipatie de ontlasting donkerder.

Grijze ontlasting: dit duidt meestal op een tekort aan gal en gisting in de darm. De spijsverteringsenzymen (lipase) vanuit de alvleesklier worden niet goed afgegeven. Kan een gevolg zijn van het consumeren van te veel (niet goede) vette voeding.

Groene ontlasting: kan duiden op een teveel aan gal en dat de ontlasting te lang in de darm blijft. Maar het kan ook gewoon van voedsel komen als veel groene bladgroenten of vezels als psyllium.

Gele ontlasting: kan duiden op een verstopping van de galbuis door bijvoorbeeld een steentje of een ontsteking van de lever/galblaas. Ook overmatig alcoholgebruik kleurt de ontlasting geel.

Witte puntjes in de ontlasting: dan is er meestal sprake van wormpjes in de darm.

Rode ontlasting: helderrode bloedsporen geven meestal een bloeding aan in het laatste deel van de (endel)darm. Een aambei of ontsteking bijvoorbeeld, maar kan ook door een gezwel komen. Gaat het meer richting paars, dan heb je waarschijnlijk recent bietjes gegeten ;-).

 

39 gedachten over “Van mond tot kont: wat je ontlasting je kan vertellen over je gezondheid

    • Ik ben zelf geen expert op dit gebied en heb ook geen medische achtergrond, dus ik ben wat terughoudend om specifieke klachten te analyseren; ik moet dan ook het internet op en daar staat zooooveel. Maar voor wat het waard is wel hier een beschrijving van steatorroe op wikipedia waar het op lijkt.

  1. Precies, dat wil ik ook wel eens weten. En sinds ik een suikervrije september heb gehad (en zonder e-nummers en brood) heb ik ontzettende last van obstipatie. Nu weet ik dat ik te weinig water drink, maar dat deed ik daarvoor ook al en toen had ik geen obstipatie?? (jaja, ik doe m’n best, ik ga NU een glas water halen) 😉
    Zeer informatief stukje, trouwens!

  2. ja leuk stukje, en ja Jolanda, voor mij is zeker anderhalve liter water per dag (en ook echt water, geen (kruiden)thee, DE remedie voor een goede stoelgang gebleken 😉

    • Mijn ontlasting ruikt de laatste tijd zurig. Nu heb ik ijzertabletten 300 Mg per dag ivm te laag ferritine van 14. Verder een veel te hoog b6 van 212. Ook mijn gewicht neemt toe…

  3. Eet zo weinig of helemaal geen (volkoren)tarwebrood of producten waarin tarwe is verwerkt. De tarwe van nu is zo anders dan de tarwe van jaren terug en kan leiden vele (darm) klachten. Een aanrader is het boek: ‘Broodbuik’ van Williams Davis.

  4. Hoi Roos voor ons geen problemen met de ontlasting, maar wij wensen jou als lieve scheet wel een -goed en gezond nieuwjaar toe en van harte!! (bijna) Liefs Adri en Pia.

  5. Ik had dit artikel al eerder gelezen maar nog niet gereageerd. Dankjewel voor dit stukje. Ik vind het moedig en heel goed dat je dit onderwerp aansnijdt. Meestal mijden we het immers liever. Het helpt mij enorm om nog beter naar de werking van mijn eigen lijf te kijken.
    Dank en tot zo dadelijk op de workshop !!

  6. Sinds twee weken eet ik suikervrij en ook e-nummer vrij. Drink veel meer water. Nu is mijn ontlasting zachter geworden (en dat is goed want het was meer type 2 en 3), maar ook bleker van kleur. Je schrijft dat dat zou kunnen liggen aan de galblaas, maar kan het ook liggen aan het ontbreken van suikers enzo. Moet wel vermelden dat ik prikkelbare darmen heb, maar me nooit heb laten testen op allergieen ofzo.

  7. Ik gebruik ook sinds enige tijd psyllium vezels om mijn ontlasting wat steviger te krijgen. Ik moet zeggen dat dit een wondermiddel is. De drollen zijn nu meerdere keren per week een flink stuk dikker (1 keer 4,5 cm dik) terwijl ze ook makkelijk uitpoepbaar blijven. Het lijkt of er een soort sponswerking optreedt. Andere voordelen:

    1) De ontlasting ruikt een stuk minder.
    2) Je hoeft je bips maar 1 tot 2 keer te vegen en alles is schoon. Bijna een clean dump dus…
    3) Geen remsporen

    Een wondermiddel. Er zou meer bekendheid moeten komen!!!!

  8. Ik wil toch even reageren :-). Ik heb zelf Colitis Ulcerosa (dat komt vaker voor dan Crohn maar is desondanks onbekender). Slijm (en bloed) zijn daar ook kenmerken van. En water drinken, dat is zó belangrijk.

  9. Goed dat je hier aandacht aan besteedt. Vaak zie ik wel dat er, en zo ook in dit artikel, de meeste aandacht wordt gegeven aan obstipatie en hierbij tips wat daaraan te doen. Er zijn ook mensen met (of zonder) PDS die geen obstipatie hebben maar juist een te snelle stofwisseling. Dit lijdt vaak tot laten we zeggen ontlasting type 6. Helaas is hier weinig informatie over te vinden hoe hiermee om te gaan ondanks dat dit net zo vervelend kan zijn als verstopping.

  10. als ontlasting blijft plakken in de pot is het een kwestie van goed schoonmaken, vaker schoonmaken, porselein is het materiaal altijd, als het goed is spoel je het in 1 x weg, zonder nauwelijks een spoortje achter te laten. kalkaanslag en vuil wat je niet ziet maakt het dat het stroef is en blijft plakken.

  11. Drijvende ontlasting kan ook nog beteken dat er lucht of gas in zit. Dat is niet iets om je zorgen over te maken. De ontlasting zinkt dan na een paar minuten alsnog.
    Als er vet in zit, zie je een laagje vet op het water drijven. Er kan ook vet in je urine zitten.

  12. Ik ben er heel geboeid doorheen gegaan, had ook uw boek al bekeken. Zit met lever/gal/darmproblemen nav (nu meer dan een jaar) verplichte bloedverdunners. Vraag me af wat de reactie van KUZU op die medicijnen kan zijn. Enig idee ?

  13. Hoi informatief stuk
    Bedankt Helaas niet wat ik zocht over het drinken van vers geperst citroensap op de nuchtere maag en of dat SAP invloed heeft op de kleur vd ontlasting
    Vr. Gr. Anita

  14. Hallo
    Ik volg een 2 tal weken suikervrije dieet en als ik in het toilet kijk zie ik luchtbellen naar boven komen en een wit stipje blijven hangen in het water. Ik heb al 3 pakken vermoc ingeslikt, tis verminderd maar nog niet weg. Zijn dit parasieten of schimmel candida aub?

Een reactie plaatsen

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.